1 października 2025 roku w Polsce zostanie wprowadzony system kaucyjny, promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. Od lat z powodzeniem funkcjonuje już w wielu krajach europejskich, takich jak Niemcy, Szwecja, Finlandia czy Dania. Wraz z uruchomieniem systemu kaucyjnego w polskich sklepach zaczną pojawiać się napoje w opakowaniach, na których znajdzie się wyraźny znak kaucji z przypisaną do niej kwotą.

Nowe rozwiązanie to efekt wdrożenia unijnej dyrektywy sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP) oraz nowelizacji polskiej ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Ta ostatnia miała na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego.

Nowelizacja polskiej ustawy uwzględnia również postulaty branży, dotyczące m.in. podążania kaucji za opakowaniem w całym łańcuchu sprzedaży, wyłączenie z systemu kaucyjnego opakowań po produktach mlecznych oraz wprowadzenia zharmonizowanego systemu oznakowania.

Korzyści z systemu kaucyjnego

Wprowadzenie systemu kaucyjnego przyniesie szereg korzyści. W praktyce chodzi o:

• zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe,
• zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych,
• zwiększenie poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych,
• stworzenie pozytywnych nawyków w zakresie segregowania odpadów.

Najważniejsze zasady

1. Przy zakupie napoju w opakowaniu z logotypem od klienta pobierana będzie kaucja.

WAŻNE: kaucja zostanie doliczona do ceny napojów dopiero przy kasie.

2. Wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem, będą pobierały kaucję.

WAŻNE: nie ma tu znaczenia profil działalności danego sklepu – znaczenie mają tylko oferowane produkty.

3. Opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane, logotypem systemu kaucyjnego.

WAŻNE: nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu.

4. Kaucję będzie można odebrać przy zwrocie opakowania.

WAŻNE: przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu.

5. Opakowanie można będzie zwracać w dowolnym punkcie zbiórki - Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy powyżej 200 m2, a małe sklepy poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu.

WAŻNE: opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki.

6. Wprowadzono wymóg utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym w każdej gminie.

WAŻNE: możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Kaucja tylko za opakowania z logo

Zgodnie z nowymi przepisami kaucja może zostać pobrana i zwrócona wyłącznie za opakowania oznaczone logo systemu kaucyjnego. Oto, jak wygląda takie oznakowanie:

Logotyp powinien:

• być wyraźny, widoczny, czytelny i trwały;
• kontrastować z tłem;
• znajdować się na etykiecie.

Za opakowania bez oznakowania nie będzie można otrzymać zwrotu kaucji. Na rynku będą produkty, które zostały wprowadzone przed przystąpieniem przedsiębiorców do systemu kaucyjnego. Za te produkty nie będzie pobierana kaucja oraz nie będzie możliwe otrzymanie zwrotu kaucji.

Podobna sytuacja pojawi się tuż po przystąpieniu danego wprowadzającego do systemu kaucyjnego. Przedsiębiorca będzie miał zapasy magazynowe produktów bez logo systemu. Ustawa przewiduje również taką okoliczność. Produkty wprowadzone do obrotu w okresie 3 miesięcy od dnia przystąpienia do systemu kaucyjnego, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2025 r., które nie posiadają logo systemu kaucyjnego, mogą być wykorzystywane do momentu ich zużycia, zwrotu lub wyczerpania zapasów.

Uwaga: Opakowania bez oznakowania logo systemu kaucyjnego należy wyrzucać do żółtego pojemnika na odpady.

Co obejmuje system kaucyjny?

System kaucyjny obejmuje:

• butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów – przy zwrocie butelki plastikowej objętej systemem kaucyjnym, a więc ze znakiem systemu kaucyjnego, otrzymasz 50 groszy;
• puszki metalowe o pojemności do 1 litra – przy zwrocie puszki objętej systemem kaucyjnym, a więc ze znakiem systemu kaucyjnego, otrzymasz 50 groszy;
• butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra - przy zwrocie butelki szklanej objętej systemem kaucyjnym, a więc ze znakiem systemu kaucyjnego, otrzymasz złotówkę.

Punkty zbiórki opakowań ze znakiem kaucji

Oto miejsca, w których będą:

• wszystkie sklepy powyżej 200 m², które oferują napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym,
• sklepy poniżej 200 m², w których sprzedawane będą napoje w butelkach szklanych wielokrotnego użytku (obecnie na rynku dotyczy to przede wszystkim napojów piwnych),
• pozostałe sklepy, które przystąpią do systemu,
• automaty kaucyjne dostępne także poza punktami handlowymi,
• inne punkty zbiórki.

Uwaga! Prowadzący małe sklepy o powierzchni sprzedaży poniżej 200 m² będą mogli dobrowolnie przystępować do systemu w zakresie zwrotu kaucji oraz prowadzenia punktów zbiórki opakowań i odpadów opakowaniowych.

Obowiązki małych jednostek, w których klientom oferowane są napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, będą zależeć od rodzaju opakowania:

• butelki PET i puszki – obowiązek uczestnictwa w systemie kaucyjnym co najmniej w zakresie pobierania kaucji oraz może uczestniczyć w tym systemie w zakresie zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych,
• butelki szklane wielokrotnego użytku – obowiązek uczestnictwa w systemie kaucyjnym co najmniej w zakresie pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań.

Szczegółowe informacje

Jeśli potrzebujesz więcej informacji, zajrzyj na stronę Ministerstwa Klimatu i Środowiska – kliknij: tutaj. Znajdziesz tam aktualności dotyczące systemu kaucyjnego, zasady jego działania, zestawienie operatów systemu oraz listę pytań i odpowiedzi.