Nieustannie trwa nasza gminna kampania edukacyjna: „Szanuję sąsiadów – nie spalam odpadów”, mająca na celu przeciwdziałanie spalaniu odpadów w domowych paleniskach.

Ponownie wkraczamy w okres jesienno-zimowy, w którym szczególnie dają się nam wszystkim we znaki skutki spalania w kotłowniach, piecach i kominkach rozmaitych odpadów. Nieprzyjemne zapachy, gryząco-szczypiący dym, odczuwalne przez cały dzień, szczególnie uciążliwe stają się wieczorem i w nocy, gdy wracamy ze szkół, z pracy i innych naszych pozadomowych zajęć i chcemy podnieść temperaturę, intensywniej palimy w kotłowni. Mniejsze nocą niż za dnia ruchy powietrza powodują, że szkodliwy dym unosi się nisko, przy powierzchni ziemi, tam gdzie przebywamy w naszych domach.

W okresie grzewczym w powietrzu atmosferycznym rejestrowany jest wyraźny wzrost poziomów stężeń związków takich jak dwutlenek siarki, tlenek węgla, tlenek azotu, benzo-α-piren, jak również zanieczyszczenia pyłowe (tzw PM10 i PM2,5). Za jedną z głównych przyczyn takiego stanu naukowcy dopatrują się m.in. w niewłaściwej gospodarce domowymi odpadami – spalaniu ich w przydomowych kotłowniach, bezpośrednio w paleniskach pieców, obok węgla, drewna czy innych dopuszczonych prawem paliw stałych.

United Nations Global Compact, powstałe z inicjatywy Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych Kofi Aniana 26 lipca 2000 r. przygotowało właśnie kompleksowy raport dotyczący problemów związanych z jakością powietrza w Polsce oraz zawierający propozycje ich rozwiązań: „Zrównoważone Miasta. Życie w zdrowej atmosferze” (dla zainteresowanych przeanalizowaniem całego raportu jego treść dostępna jest na stronie internetowej: http://ungc.org.pl/strefa-wiedzy/raport-zrownowazone-miasta-zycie-zdrowej-atmosferze/).

Jedną z najciekawszych informacji związanych pośrednio ze spalaniem odpadów, znajdujących się w tym raporcie jest następujące zestawienie udziału największych sektorów w emisji PM 2,5 w roku 2014 (Źródło: Krajowy bilans emisji SO2 , NOx, CO, NH3 , NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2013 – 2014 w układzie klasyfikacji SNAP i NFR, Raport podstawowy; Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2016):

•     Procesy spalania poza przemysłem - 49,7%

•     Transport drogowy - 13,5%

•     Procesy spalania w sektorze produkcji i transformacji energii - 10,0%

•     Procesy spalania w przemyśle - 7,7%

•     Inne pojazdy i urządzenia - 6,8%

•     Procesy produkcyjne - 5,6%

•     Zagospodarowanie odpadów - 4,9%

Tak więc, to nasze domowe paleniska odpowiadają za większość zanieczyszczeń pyłowych, które wdychamy, dziesięciokrotnie bardziej przyczyniając się do tego zanieczyszczenia niż przemysłowe metody unieszkodliwiania odpadów, blisko pięciokrotnie bardziej niż cała energetyka krajowa, a także blisko czterokrotnie więcej, niż tak często oskarżany o wszelkie zło w tych sprawach.

Spalanie w nieprzystosowanych do tego celu paleniskach domowych takich odpadów, jak opakowania z tworzyw sztucznych, różnego rodzaju folii, laminatów, odpadów z płyt wiórowych, opon i innych odpadów z gumy czy tkanin, powoduje uwalnianie się do powietrza szkodliwych związków, m.in. okrytych zasłużoną złą sławą dioksan i furanów, które już w minimalnych stężeniach mają bardzo negatywny wpływ na zdrowie ludzi , przede wszystkim na wzrost liczby chorób nowotworowych, szkodzą również całemu środowisku naturalnemu..

Instalacje budowane z przeznaczeniem do spalania odpadów, w tym kotły elektrowni współspalających odpady razem z węglem stanowiącym ich podstawowe paliwo, w przeciwieństwie do instalacji grzewczych w naszych domach, wyposażone są w skomplikowane urządzenia oczyszczające gazy odlotowe, zaś ich kominy są znacznie wyższe, w celu umożliwienia rozrzedzenia pozostałych po przejściu przez układ filtrów zanieczyszczeń przed dotarciem do poziomu terenu, gdzie przebywają ludzie, rośliny i zwierzęta. Zanieczyszczenia emitowane ze stosunkowo niskich kominów naszych domów, które nie są wyposażone w żadne filtry, gromadzą się w bezpośrednim sąsiedztwie takiego źródła zanieczyszczeń, opadają na pobliskie ogródki, trawniki, zbiorniki wodne, a przede wszystkim trafiają też do naszych dróg oddechowych, gdzie osadzając się, powodują rozmaite ich schorzenia.

Gdy spalamy odpady w domowych paleniskach, zatruwamy siebie oraz naszych sąsiadów

Z tego przede wszystkim powodu, niezależnie od zakazów funkcjonujących w prawie administracyjnym oraz karnym, które sankcjonują spalanie odpadów poza wyznaczonymi do tego celu specjalistycznymi instalacjami, nasza gmina kontynuuje kampanię edukacyjną pod hasłem: „Szanuję sąsiadów – nie spalam odpadów”.

Nasze dotychczasowe doświadczenia, oraz głęboka wiara w Państwa dobrą wolę sprawiają, że uważamy, że od kar oraz kontroli znacznie ważniejsze jest zrozumienie przez każdego z nas – mieszkańców gminy Raszyn, że powstrzymanie się od spalania odpadów w naszych domach i na naszych podwórkach, to niezwykle istotny przejaw naszego wzajemnego szacunku do siebie. Zarówno do siebie samych, do naszych najbliższych oraz naszych sąsiadów. Spalając odpady nie poczynimy wielkich oszczędności na opale, za to zaoszczędzone pieniądze możemy stracić, ze znaczną nawiązką, wydając pieniądze na leki i leczenie.

Powinniśmy też mieć świadomość, że spalając odpady możemy przyczynić się też do choroby lub przedwczesnej śmierci kogoś bardzo nam bliskiego – sąsiada.

Regulacje prawne

Warto też wiedzieć, że utraciło moc rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami oraz dopuszczalnych metodach odzysku (Dz. U. z 2006 r. nr 75, poz. 527 ze zmianami), które dopuszczało do spalania w celów grzewczych odpadów, których termiczne przekształcenie w instalacjach domowych nie spowoduje negatywnego wpływu na środowisko.

Zostało ono zastąpione Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U z 2016 r., poz. 93). Są to:

odpadowa masa roślinna, z zastrzeżeniem, że można ją wykorzystać jako paliwo, wyłącznie własnych odpadów, nie dopuszcza się przyjmowania tych odpadów od innych osób,

Odpady kory i korka, z zastrzeżeniem, że dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Wytłoki i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych, z zastrzeżeniem, że dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Trociny, wióry, ścinki, drewno nie zawierające substancji niebezpiecznych, z wyłączeniem trocin, wiórów, ścinków pochodzących z obróbki płyt wiórowych, z zastrzeżeniem, że dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Odpady z kory, z zastrzeżeniem, że dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Opakowania z papieru i tektury, z zastrzeżeniem, że dopuszcza się możliwość wykorzystania jako paliwo wyłącznie własnych odpadów – wytworzonych przez osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną niebędącą przedsiębiorcą lub odpadów wykorzystanych wcześniej przez tę osobę lub jednostkę do przeprowadzek

Opakowania z drewna, z zastrzeżeniem, że dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Drewno, o ile nie jest zanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi,

Odpady drewna z pielęgnacji zadrzewień, z zastrzeżeniem, że dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Odpady ulegające biodegradacji, , z zastrzeżeniem, że można ją wykorzystać jako paliwo, wyłącznie własnych odpadów, dopuszczalna maksymalna ilość odpadów do przyjęcia jest zgodna z możliwościami ich zagospodarowania.

Kartony, z zastrzeżeniem, że dopuszcza się możliwość wykorzystania jako paliwo wyłącznie własnych odpadów – wytworzonych przez osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną niebędącą przedsiębiorcą lub odpadów wykorzystanych wcześniej przez tę osobę lub jednostkę do przeprowadzek

Ww. odpady można poddawać procesowi odzysku R 1 - Wykorzystanie głównie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii.

Zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 z późn. zm.) zakazuje się przetwarzania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami. Ponadto zgodnie z art. 155 ww. ustawy termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się wyłącznie w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów, z zastrzeżeniem art. 31.

Termiczne przekształcanie odpadów to m. in. spalanie odpadów przez ich utlenianie (art. 3 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 31 ust. 7 ustawy o odpadach (stanowiącym wyjątek od zakazu przetwarzania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami, w tym zakazu termicznego przekształcania odpadów poza spalarniami odpadów) dopuszcza się spalanie zgromadzonych pozostałości roślinnych poza instalacjami i urządzeniami, chyba że są one objęte obowiązkiem selektywnego zbierania. Zatem nie jest dopuszczalne spalanie poza instalacjami i urządzeniami (np. w ognisku na otwartym terenie) odpadów zielonych będących pozostałościami roślinnymi, jeżeli na określonym terenie został wprowadzony obowiązek selektywnej zbiórki takich odpadów.

Taki obowiązek został wprowadzony na terenie Gminy Raszyn. Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 pkt 2 Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Raszyn, stanowiącego załącznik do uchwały nr X/95/15 Rady Gminy Raszyn z dnia 30.06.2015 r., wszyscy właściciele nieruchomości obowiązani są do zbierania odpadów z podziałem na następujące frakcje: bioodpadów, odpadów zielonych. Definicja odpadów zielonych została określona w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o odpadach. Zgodnie z tym przepisem przez odpady zielone rozumie się odpady komunalne stanowiące części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, a także z targowisk, z wyłączeniem odpadów z czyszczenia ulic i placów. Natomiast bioodpady to ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, zakładów zbiorowego żywienia, jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach).

Oznacza to, iż na terenie Gminy Raszyn nie jest dopuszczalne spalanie w ognisku odpadów zielonych w postaci pozostałości roślinnych. Z uwagi bowiem na wprowadzenie na terenie Gminy Raszyn obowiązku selektywnej zbiórki odpadów zielonych nie obowiązuje na jej obszarze wprowadzony w art. 31 ust. 7 ustawy o odpadach wyjątek od zakazu przetwarzania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami, w tym zakazu termicznego przekształcania odpadów poza spalarniami odpadów.

Powyższy zakaz nie oznacza oczywiście definitywnego zakazu palenia ognisk, o ile w ognisku nie będą spalane odpady, w tym pozostałości roślin stanowiące odpady zielone, lecz materiały nie będące odpadem (np. zakupione drewno do palenia w kominku, piecu, węgiel drzewny itp.).

Ponadto:

•     Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 363 ustawy Prawo ochrony środowiska wójt, burmistrz lub prezydent miasta posiada kompetencje w zakresie ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko działalności prowadzonej przez osoby fizyczne (dotyczy to również indywidualnych gospodarstw domowych).

•     Spalanie odpadów z naruszeniem przepisów ochrony środowiska jest wykroczeniem zagrożonym grzywną, a w skrajnych przypadkach może być nawet przestępstwem, za które grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.